Hoe herken ik supplementen die voldoen aan de wetgeving?
Antwoord: Voedingssupplementen die in Europa op de markt zijn, moeten voldoen aan heel wat wetgevingen en regels. Ze zijn herkenbaar aan hun ‘Europees’ etiket. Hierop vind je alle verplichte informatie.
Bovendien kan je letten op:
- Ze moeten in jouw taal geëtiketteerd zijn. Gebruik nooit supplementen in verpakkingen in een taal die je niet helemaal begrijpt.
- Er moet duidelijk op staan “Voedingssupplement”
- Er moet duidelijk op staan wie het product verdeelt (“distributed by”)
Voedingssupplementen die voldoen aan de Belgische normen, dragen bovendien ook een Notificatienummer. Dat betekent dat het product door de Belgische autoriteiten is nagekeken, waarna het een NUT/PL/AS-nummer toegekend krijgt naargelang het nutriënten (NUT, vitaminen en/of mineralen), planten (PL) en/of andere stoffen (AS) bevat. Dat nummer staat ook bijna altijd duidelijk op de verpakking. Het heeft de vorm: NUT/AS162/597. Je kan alle toegekende nummers ook vinden op https://apps.health.belgium.be/foodsup/faces/public/public.jspx?_afrLoop=3975064298649500&_afrWindowMode=0&_adf.ctrl-state=afaj0jsa3_4
Welke dosissen van vitaminen of mineralen zijn veilig ?
Antwoord: Voor bijna alle vitaminen en mineralen zijn innames die heel wat hoger liggen dan de ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid), momenteel aangeduid als RI (Referentie-Inname), absoluut ‘veilig’ verklaard door de wetenschappelijke autoriteiten. De percentages ten opzichte van de RI vind je op elk label van een in Europa geproduceerd voedingssupplement!
Bovendien bevatten alle in België goedgekeurde voedingssupplementen enkel dosissen die volstrekt veilig zijn. Deze producten herken je aan de aanwezigheid van een Notificatienummer (vaak notificatienummer genoemd) op de verpakking.
Vitaminen | ADH-RI | Veilig | In België toegelaten | ||
Vitamine A | retinol + β-caroteen | µgRE/dag | 800 | 1200 | |
Vitamine A | retinol | µgRE/dag | 3000 | (1200 µg/dag) | |
Vitamine A | β-caroteen | µgRE/dag | >15000 | (7200 µg/dag) | |
Vitamine B1 | thiamine | mg/dag | 1,1 | Geen limiet | Geen limiet |
Vitamine B2 | riboflavine | mg/dag | 1,4 | Geen limiet | Geen limiet |
Vitamine B3 | nicotinezuur | mg/dag | 16 | 10 | 10 |
Vitamine B3 | nicotinamide | mg/dag | 16 | 900 | 54 |
Vitamine B5 | pantotheenzuur | mg/dag | 6 | Geen limiet | Geen limiet |
Vitamine B6 | pyridoxine | mg/dag | 1,4 | 25 | 6 |
Vitamine B8 | vitamine H/biotine | µg /dag | 50 | Geen limiet | Geen limiet |
Vitamine B9 | vitamine M/foliumzuur | µg /dag | 200 | 1000 | 500 |
Vitamine B12 | cobalamine | µg /dag | 2,5 | Geen limiet | Geen limiet |
Vitamine C | ascorbinezuur | mg/dag | 80 | Geen limiet | 1000 |
Vitamine D | calciferol | µg /dag | 5 | 100 | 75 |
Vitamine E | tocoferol | mg/dag | 12 | 300 | 39 |
Vitamine K | fyllochinon | µg /dag | 75 | Geen limiet | 210 |
Mineralen en sporenelementen | ADH-RI | Veilig | In België toegelaten | |
boor | mg/dag | Niet bepaald | 10 | 3 |
calcium | mg/dag | 800 | 2500 | 1600 |
chloride | mg/dag | 800 | Geen limiet | Geen limiet |
chroom | µg /dag | 40 | Geen limiet | 187,5 |
fluoride | mg/dag | 3,5 | 7 | 1,7 |
fosfor | mg/dag | 700 | 3000 | 1600 |
ijzer | mg/dag | 14 | Geen limiet | 45 |
jood | µg /dag | 150 | 600 | 225 |
kalium | mg/dag | 2000 | Geen limiet | 6000 |
koper | mg/dag | 1 | 5 | 2 |
magnesium | mg/dag | 375 | 2500 | 450 |
mangaan | mg/dag | 2 | Geen limiet | 1 |
molybdeen | µg /dag | 50 | 600 | 225 |
seleen | µg /dag | 55 | 300 | 105 |
zink | mg/dag | 10 | 25 | 22,5 |
Aangeraden = ADH = RI = Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid volgens EU Labelling Directieve 1169/2011 Veilig = zoals bepaald door EFSA (European Food Safety Agency) Toegelaten = in België toegelaten dosering per dag in voedingssupplementen volgens KB van 3 maart 1992 (gewijzigd op 19/09/2017) Geen limiet = er zijn niet voldoende veiligheidsproblemen gevonden die toelaten om een maximum limiet te stellen.
Zelfs als je veilige dosissen wil innemen, consulteer toch je arts of apotheker bij inname van voedingssupplementen indien je lijdt aan een ziekte, of onder medicatie staat.
Welke zijn de meest voorkomende tekorten in de Belgische bevolking?
Antwoord: De Voedselconsumptiepeiling 2014-2015 heeft duidelijkheid geschept met betrekking tot de risico’s op tekorten bij de Belgische consument. De onderstaande tabel vat de belangrijkste conclusies samen. Verder bevat de onderstaande referentielijst een aantal andere studies die ondermeer ook de risicos op deficiënties aan vitamine E, magnesium en zink beschrijven.
% met risico op tekorten | % van de mannen | % van de vrouwen |
Calcium | 73% | 85% |
Fer | 36% | 96% |
Vitamine A | 21-31% | 14-31% |
Vitamine B1 | 81% | 81% |
Vitamine B2 | 63% | 62% |
Vitamine B6 | 80% | 77% |
Acide folique B9 | 63% | 84% |
Vitamine C | 73% | 78% |
Vitamine D | 95% | 77% |
Andere studies tonen verder aan:
Magnesium | Studies uit landen rond België tonen aan dat tot 70% van de bevolking een magnesiumtekort heeft (5) (6) (7) (8) (9) | |
Zink | « Een tekort aan zink is een realiteit die meer voorkomt in bepaalde bevolkingsgroepen (premature zuigelingen, zuigelingen die borstvoeding krijgen, jonge kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen tijdens de borstvoedingsperiode, oudere volwassenen, vegetariërs) en in achtergestelde regio’s in de wereld maar ook in Europese landen (tot 10% van de bevolking) » (10) |
Bronnen:
- Belgische Nationale Voedselconsumptiepeiling - inname uit supplementen inbegrepen. De Ridder K, Bel S, Brocatus L, Cuypers K, Lebacq T, Moyersoen I, Ost C & Teppers E. De consumptie van voedingsmiddelen en de inname van voedingsstoffen. In: Bel S, Tafforeau J (ed.). Voedselconsumptiepeiling 2014-2015. Rapport 4. WIV-ISP, Brussel, 2016.
- Philippart de Foy “Carence en vitamine D: Une pandémie facilement éradicable en médecine de 1ière ligne”, UCL Report 2009.
- Moreno-Reyes R, Carpentier Y A, Boelaert M et al. Vitamin D deficiency and hyperparathyroidism in relation to ethnicity: a cross-sectional survey in healthy adults. Eur J Nutr 2009; 48: 31-37.
- Isabel Van Daele, Ugent, “Vitamine D-deficiëntie in een doorsnee Belgische huisartsenpraktijk”, Masterproef Huisartsgeneeskunde 2011.
- Van Rossum CTM, Fransen HP, Verkaik-Kloosterman J, Buurma-Rethans EJM, Ocke MC. Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010: Diet of children and adults aged 7 to 69 years. RIVM; 2011. Report nr. 350050006/2011.
- Galan P, Preziosi P, Durlach V et al. Dietary magnesium intake in a French adult population. Magnes Res 1997; 10(4):321-8. (SU.VI.MAX studie).
- Henderson et al. (2003) “The National Diet & Nutrition Survey: adults aged 19 to 64 years. Vitamin and mineral intake and urinary analytes.” HMSO, UK, ISBN 0 11 621568 2.
- Schimatschek HF, Rempis R. Prevalence of hypomagnesemia in an unselected German population of 16,000 individuals. Magnes Res 2001; 14:283-290.
- Mouw DR, Robyn AL, Sullo EJ. What are the causes of hypomagnesemia? J Fam Pract 2005; 54(2):156-78.
- Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België – 2016. Brussel: HGR; 2016. Advies nr. 9285
- Peter S, Friedel A, Roos FF et al. A systematic Review of Global Alpha-Tocopherol Status as Assessed by Nutritional Intake Levels and Blood Serum Concentrations. Int J Vitam Nutr Res 2016; 14:1-21.
- Moyersoen I et al (2017) “Intake of Fat-Soluble Vitamins in the Belgian Population: Adequacy and Contribution of Foods, Fortified Foods and Supplements” Nutrients 2017, 9, 860.
Ik neem een voedingssupplement met vitaminen en mineralen, maar ik voel niets. Kan dat?
Antwoord: Dat is vrij normaal. Een deficiëntie is namelijk niet altijd voelbaar. Vaak merk je de symptomen pas als die deficiëntie lange tijd aanhoudt. Maar het is ook mogelijk dat je de ingenomen vitaminen of mineralen niet goed absorbeert. Dan kan je eens een andere vorm van datzelfde vitamine of mineraal proberen: er zijn er immers verschillende, en sommige absorberen al beter dan andere. Raadpleeg je arts, apotheker of gezondheidsprofessional hiervoor.
Ik neem al 4 weken een voedingssupplement, maar mijn bloedwaarden verhogen niet. Wat moet ik doen ?
Antwoord: Vooreerst kan je de vraag stellen of je misschien al een voldoende hoge waarde bereikt hebt. Je lichaam heeft regelingsmechanismen die ervoor zorgen dat je, eens een bepaald voldoende niveau bereikt is, niet meer gaat opnemen.Zo niet, dan is het raadzaam om je arts te raadplegen. Het kan ook zijn dat je de ingenomen vitaminen of mineralen niet goed absorbeert. Dan kan je eens een andere vorm van dat vitamine of mineraal proberen: er zijn er immers verschillende, en sommige absorberen al beter dan andere.
Ik ben diabeet, mag ik alle voedingssupplementen nemen?
Antwoord: als diabeet kan je best je arts raadplegen hiervoor. De meeste vitaminen en mineralen zijn veilig voor diabeten, maar toch is het goed om hiermee voorzichtig om te springen.
Men raadt me aan om twee keer de aanbevolen dagelijkse dosis te nemen van bepaalde vitaminen en mineralen. Is dat wel veilig?
Antwoord: De in België veilig bevonden en dus toelaatbare dosissen aan vitaminen en mineralen zijn bijna in alle gevallen meer dan twee keer hoger dan de ADH of RI. Zo mag je bijvoorbeeld tot 12 keer de ADH aan vitamine C innemen.
De uitzonderingen zijn: Vitamine A (retinol - 1.5 keer de ADH is toegelaten), nicotinezuur, fluoride, jood, magnesium (1.2 keer de ADH) en mangaan. Daar hou je je dus best aan de op de verpakking weergegeven dosering, tenzij je arts een ander advies geeft.
Voor de andere vitaminen en mineralen zijn dergelijke dosissen dus als volstrekt veilig te beschouwen.
Mag men gedurende lange tijd dagelijks een vitaminen- en mineralen supplement nemen?
Antwoord: De in België gedefinieerde maximumhoeveelheden voor vitaminen en mineralen in voedingssupplementen zijn berekend voor een chronische (= dagelijkse, gedurende lange tijd) inname en houden rekening met de inname door de gewone voeding. Het is dus zonder twijfel veilig om gedurende langere tijd een dergelijk voedingssupplement toe te voegen. Een uitzondering is een supplement dat meer dan 10 mg zink bevat. Daarvan wordt aangeraden de inname te beperken tot enkele maanden.
Er wordt veel beweerd over de gezondheidseffecten van voedingssupplementen. Op het internet vind je om het even wat. Wat moet ik geloven?
Antwoord: Er is inderdaad een overaanbod van informatie beschikbaar. Je moet al een expert zijn om hierin nog duidelijkheid te hebben. Het is dan ook zo goed als onmogelijk voor be-sup om je te helpen om het kaf van het koren te scheiden. Toch kunnen we stellen:
- De experten van het Europese EFSA (European Food Safety Agency) hebben honderden dossiers rond gezondheidsbeweringen geëvalueerd en goed- of afgekeurd. Die dossiers kan je vinden op [ http://ec.europa.eu/food/safety/labelling_nutrition/claims/register/public/?event=search ] . Enkel de toegelaten beweringen mogen gebruikt worden op verpakkingen en reclame rond voedingssupplementen.
- Wees altijd kritisch. Leg de ‘positieve’ en de ‘negatieve’ adviezen naast elkaar en beslis zélf waar je het meeste geloof aan hecht.
- De EFSA-dossiers per substantie bieden ook een schat aan informatie. Zie hiervoor de technische fiche elders op deze website.
Mijn arts raadt me een dosis van vitaminen en mineralen aan die hoger ligt dan de dosissen die toegelaten zijn in voedingssupplementen in België. Is dat OK ?
Antwoord: Dit kan verantwoord zijn, zeker als je een ernstig tekort hebt. Doe dit enkel op advies van je arts, en volg zijn advies. Ernstige en langdurige tekorten kunnen immers leiden tot grote nadelen voor je (latere) gezondheid.